Οι Δελφοί ήταν αρχαία ελληνική πόλη στην οποία λειτουργούσε το σημαντικότερο μαντείο του αρχαιοελληνικού κόσμου. Η της πόλη αναφέρεται από τους ομηρικούς χρόνους με την ονομασία Πυθώ.
Τα στοιχεία για την παλιότερη ιστορία των Δελφών πρέπει να τα αντλησουμε από την αρχαιολογική έρευνα του τόπου. Οι ανασκαφές έδειξαν ότι στην εποχή που σήμερα ονομάζουμε "μυκηναϊκή" (14ος -11ος αι. π.Χ.) οι Δελφοί ήταν ένα μικρό χωριό που οι κάτοικοι του λατρευαν μια γυναικεία Θεότητα, εκείνη στην οποία ανηκε πρώτα ο τόπος, τη Θεά Γη. Πήλινα ειδωλια της βρέθηκαν στα βαθύτερα στρώματα του ιερού του Απόλλωνος και της Αθηνάς Προναιας.
Στην επόμενη περίοδο, τη "γεωμετρική" (11ος -9ος αι. π.Χ), συντελειται η κατάκτηση του ιερού της Γης από τον Απόλλωνα. Η αλλαγή φαίνεται και στις προσφορές προς το Θεό. Τα πήλινα γυναικεία ειδωλια δίνουν τόπο στα μπρουτζινα αντρικά.
Το πέρασμα του χρόνου φέρνει και την αύξηση των Δελφών και του ιερού του Απόλλωνος που παίρνει πια μια συγκεκριμένη μορφή. Οι ανασκαφές έφεραν σε φως λειψανα από περιβολους που συνεχώς μεγάλωναν και έκλειναν ολοένα και περισσότερο χώρο. Ο 6ος αι. π.Χ. σημειώνει τη συμπλήρωση του ιερού του Απόλλωνος και την πλήρη άνθηση του, υλική και πνευματική.
Στην ιστορία των Δελφών πρωταγωνιστης, ως τον 4ο αι. π.Χ. τουλάχιστον, είναι η Αμφικτυονια, η οποία προστατεύει το ιερό από τις κατακτητικες βλέψεις των Φωκεων που το περισφιγγουν.
Η αμφικτυονια ήταν ένωση γειτονικων πόλεων με κοινούς πολιτικούς σκοπούς. Από τον 7ο αι. π.Χ. είχε γίνει, με κέντρο το ιερό της Δημητρος στην Ανθηλη, κοντά στις Πύλες ή Θερμοπύλες, μια αμφικτυονια των λαών της Κεντρικής Ελλάδος και της Θεσσαλίας όπου κυριαρχούσαν οι Θεσσαλοι και στην οποία προχώρησαν οι Δελφοί. Με τον καιρό απόκτησε αποφασιστικες αρμοδιότητες στη διοίκηση του ιερού του Απόλλωνος, του οποίου επηρεαζε φυσικά και τη στάση, στα πολιτικά κυρίως θέματα.
Κάθε κράτος που μετειχε στην αμφικτυονια έστελνε σ'αυτη δυο αντιπροσωπους, τον πυλαγορα και τον ιερομνημονα ο οποίος και ψηφιζε στις αυνελευσεις της που γίνονταν δύο φορές τον χρόνο, την άνοιξη στους Δελφούς και το φθινόπωρο στις Πύλες ( Θερμοπύλες).
Η αρχή του 6ου αι. π.Χ. αποτελεί και την αρχή ιστορικών περιπετειων για τους Δελφούς. Η ισχυρή γειτονική πόλη Κρισα, παλιά μητροπολη των Δελφών, στη θέση του σημερινού Χρισου περίπου, προσπαθεί να επωφεληθεί από την κίνηση του ιερού του Απόλλωνος και του πλούτου που μαζευεται εκεί. Επειδή δεν είναι δυνατό να επέμβει στη διοίκηση και στη διαχείριση του μαντείου επιβάλλει φορολογία στους προσκυνητες και στους επισημους απεσταλμενους στο ιερό των διαφόρων πόλεων. Τούτο δημιουργεί ένταση στις σχέσεις των Δελφών και της αμφικτυονιας με την Κρισα, με τελικό αποτέλεσμα τον πόλεμο εναντίον της και την ήττα της ( πρώτος ιερός πόλεμος 600-590 π.Χ.).
Η επισημοποιηση της ανεξαρτησιας των Δελφών έχει σαν αποτέλεσμα και την καλύτερη οργάνωση του ιερού του Απόλλωνος. Οι αγώνες των Πυθιων που γίνονταν για να θυμίζουν τη νίκη του Απόλλωνος εναντίον του Πυθωνος αναδιοργανονωνται ριζικά από την αμφικτυονια και γιορταζονται κάθε τέσσερα χρόνια. Το τυπικό, στη λειτουργία του μαντείου, παίρνει την οριστική του μορφή που μένει αναλλοιωτη από τα χρόνια του Κροισου ως την εποχή του Αδριανου.
Το 548 π.Χ. ο ναός του Απόλλωνος καταστρεφεται από πυρκαγιά και στα χρόνια που ακολουθούν ξανακτιζεται με εισφορές Ελλήνων και ξένων, ενώ ταυτόχρονα εκτελούνται σπουδαίες οικοδομικές εργασίες στο ιερό που του δίνουν, στα βασικά του στοιχεία, τη μορφή που βλέπουμε σήμερα.
Στους περσικους πολέμους το ιερό δεν κράτησε τη στάση που θα περίμενε κανείς. Από τον φόβο μην καταστραφεί από τον Ασιάτη επιδρομεα δίνει χρησμούς που προκαλούν φόβο και απογοήτευση στους Ελληνες. Οι Πέρσες προσβαλλουν το μαντείο. Βροχές, όμως, κεραυνοι και βράχοι που έπεσαν από τις Φαιδριαδες τους τρεπουν σε φυγή. Για ανάμνηση του γεγονότος τούτου οι Δελφοί στηνουν τρόπαιο στο ιερό της Αθηνάς Προναιας.
Το 448 π.Χ. οι Φωκεις καταλαμβανουν τους Δελφούς, διωχνοντας από τους Λακεδαιμονιους που εκστρατευσαν εναντίον τους (δεύτερος ιερός πόλεμος) και τους ξανακαταλαμβανουν με τη βοηθεια των Αθηναίων. Μόλις το 421 π.Χ. το ιερό ξαναβρισκει την παλιά του αυτονομία.
Το 373 π.Χ. σεισμός προκαλεί το πέσιμο μεγάλων βραχων από τις Φαιδριαδες που καταστρέφουν το ναό του Απόλλωνος, αυτόν που είχαν κτίσει οι Αλκμεωνιδες. Και πάλι οι Δελφοί καταφευγουν στην ξένη βοήθεια, με την οποία κατορθωνουν να κατασκευασουν, ως το 330 π.Χ., νέο ναό του Θεού.
Το 356 π.Χ. αρχίζει ο τρίτος ιερός πόλεμος αφορμή ήταν το βαρύ πρόστιμο το οποίο καταδικαστηκαν από τους Αμφικτυονες να πληρώσουν οι Φωκεις για το ότι καλλιεργησαν χωράφια που ανηκαν στο ιερό. Αθηναίοι και Λακεδαιμονιοι συμμαχουν τώρα και υποστηρίζουν τους Φωκεις ελπιζοντες να σταματήσουν έτσι κάθε ανάμιξη του Φιλίππου της Μακεδονίας στις υποθέσεις της νότιας Ελλάδος και του ιερού και γενικότερα ελπίζοντας να περιορισουν την επεκταση του " Μακεδονικού ιμπεριαλισμου".
Έτσι οι Φωκεις με αρχηγό τους τον Φιλομηλο καταλαμβανουν τους Δελφούς, τους οχυρωνουν και παραμένουν κυριαρχοι τους ως το 346 π.Χ. Κατά το διάστημα της κατοχης αυτής οι Φωκεις για ν'αντιμετωπισουν τα έξοδα του πολέμου απογυμνωσαν το ναό του Απόλλωνος και της Αθηνάς από τα πολύτιμα τους αφιερώματα, ανάμεσα στα οποία ήταν ο τριποδας των Πλαταιών και η ασπίδα που είχε αφιερώσει ο βασιλιάς Κροισος στην Αθήνα. Η επέμβαση όμως το 346 π.Χ. του Φιλίππου της Μακεδονίας είχε σαν αποτέλεσμα την καταστροφή των Φωκεων, οι οποίοι μάλιστα υποχρεωθηκαν σε μεγάλη αποζημίωση για τις ζημιές που προκάλεσαν τότε έχασαν και τις ψήφους τους στο αμφικτυονικο συνέδριο τις οποίες πήρε ο Φίλιππος.
Το 349 π.Χ. ξεσπά ο τέταρτος ιερός πόλεμος εναντίον των Λοκρών της Αμφισσης, οι οποίοι είχαν καταπατησει την αφιερωμένη στον Απόλλωνα πεδιάδα της Κρίσης. Κι αυτή την φορά ο Φίλιππος επεμβαινει, σαν εντολοδοχος μάλιστα του αμφικτυονικου συνεδρίου, νικάει τους ιεροσυλους, καταστρέφει την πόλη τους και προχωρωντας προς την κεντρική Ελλάδα νικάει στη Χαιρωνεια το 338 π.Χ. τους Αθηναίους και τους Θηβαιους που είχαν συμμαχησει εναντίον του. Στο εξής οι Μακεδόνες θα ρυθμιζουν αποφασιστικά την τύχη των ελληνικών πραγμάτων.
Σε όλο το διάστημα του τρίτου και του τέταρτου ιερού πολέμου οι εργασίες για το καινούριο κρίσιμο του ναού συνεχίζονται με διακοπές, το 330 π.Χ. όμως γίνονται με μεγαλοπρεπεια τα επίσημα εγκαινια του.
Το 279 π.Χ. οι Γαλατες με αρχηγό το Βρεννο προσβαλλουν τους Δελφούς για να αρπαξουν τα πλούτη του, με την επέμβαση όμως των Αιτωλων που είναι τώρα κύριοι των Δελφών και, σύμφωνα με την παράδοση, του Απόλλωνος ο οποίος προκάλεσε την πτώση των βραχων, χιονιού και βραχων, οι βαρβαροι νικηθηκαν και διωχτηκαν. Για ανάμνηση της μεγάλης αυτής νίκης οι Αιτωλοι ίδρυσαν νέα ετήσια γιορτή, αντίστοιχη με τα Πυθια, τα Σωτηρια προς τιμήν του Διός Σωτηρος και του Απόλλωνος.
Τους Αιτωλους αντικαθιστουν στην κυριαρχία του μαντείου το 191 π.Χ. οι Ρωμαίοι, οι οποίοι το 168 π.Χ. με τη νίκη του στρατηγού Αιμιλιου Παύλου εναντίον του βασιλιά της Μακεδονίας Περσεως, στην Πυδνα, στερεωνουν περισσότερο την εξουσία τους. Στο εξής οι Δελφοί υπακουουν στις διαταγές της Ρώμης. Το ιερό παύει να έχει ανάμιξη στα πολιτικά ζητήματα και να επεμβαινει με τους χρησμούς του.
Το 86 π.Χ. ο ρωμαιος στρατηγός Συλλας για να αντιμετωπίσει τα έξοδα της πολιορκιας των Αθηνών πήρε από το ιερό του Απόλλωνος ο,τι αφιέρωμα από πολύτιμο μέταλλο είχε απομείνει σε αυτό, ανάμεσα δε σε άλλα και ένα αργυρό πιθαρι, αφιέρωμα του Κροισου.
Το 83 π.Χ. οι Θρακες Μαιδοι κάνουν επιδρομή εναντίον των Δελφών και τους λεηλατούν. Τότε λέγεται ότι σβήστηκε και το ιερό πυρ που έκαιγε από αιώνες μέσα στο ναό και ότι ο ίδιος ο ναός έπαθε ζημιές. Το τέλος του ιερού όμως είχε ουσιαστικά συντελεστει. Οι ενέργειες των Ρωμαίων αυτοκρατορων άλλοτε το ωφελουν υλικά, άλλοτε συντεινουν στη φθορά του. Το 67 π.Χ. ο Νερων επισκέπτεται τους Δελφούς,μετέχει στα Πυθια και αφαιρεί από το ιερό του Απόλλωνος 500 αγάλματα περίπου, τα μεταφερει στη Ρώμη , ενώ δίνει στους στρατιώτες του τη πεδιάδα της Κρίσης, αιτία τόσων πολεμων. Το 84 π.Χ. ο αυτοκράτορας Δομιτιανος κάνει μερικές επισκευές στο ναό, που τις διαιωνιζει με την τεράστια λατινική περιγραφή που υπάρχει σήμερα στο Μουσείο.
Ο αυτοκράτορας Αδριανος επισκέφτηκε τους Δελφούς δύο φορές ( το 125 και το 129 μ.Χ.) και ποικιλοτροπα τους ευνοησαν δίνοντας χρήματα για την επισκευή των κτηρίων και προσπαθώντας να ζωντανεψει πάλι τη δύναμη της αμφικτυονιας, θεσμού στερημενου πια από κάθε νόημα. Στα χρόνια του, ιερέας του Απόλλωνος και φίλος του αυτοκράτορα ήταν ο διάσημος συγγραφέας Πλούταρχος από τη Χαιρωνεια που αφιέρωσε σε δελφικα θέματα ωρισμενους διαλόγους του ( Περί των εκλελοιποτων χρηστηριων, Περί του Ε του εν Δελφοις, Περί του μη χραν εμμετρα νυν την Πυθιαν) , σπουδαίες σήμερα πηγές για τη γνώση του ιερού του Απόλλωνος από κάθε άποψη.
Στα χρόνια του Αδριανου ο Ηρωδης ο Αττικος ξοδεύει τεράστια χρηματικά πόσα για την κατασκευή λιθινων βαθμιδων στο στάδιο των Δελφών. Παρ'ολες όμως τις προσπάθειες αυτές οι Δελφοί έχουν πάψει στην ουσία να υπάρχουν αφού έχασαν το Πνευματικό τους νόημα οι άνθρωποι δεν έχουν πια πίστη στον Απόλλωνα, στρέφονται ολοένα και περισσότερο προς την πίστη του Χριστού.
Ο Μέγας Κωνσταντίνος, που τιμήθηκε στους Δελφούς, παίρνει από το ιερό έργα τέχνης για να στολισει τη νέα του πρωτεύουσα την Κωνσταντινουπολη απ'αυτα σώζονται σήμερα μόνο τα τρία χάλκινα φίδια του τρίποδα των Πλαταιών. Ο αυτοκράτορας Ιουλιανος (360-363 μ.Χ.), που ονομάστηκε Αποστατης, προσπαθεί να ξαναζωντανεψει την αρχαία θρησκεία. Η φιλολογικη παράδοση μας διασωσε ένα χρησμο που έδωσε, λένε, η Πυθια στον απεσταλμενο του Ιουλιανου στους Δελφούς, το γιατρό Ορειβασιο :
Τα στοιχεία για την παλιότερη ιστορία των Δελφών πρέπει να τα αντλησουμε από την αρχαιολογική έρευνα του τόπου. Οι ανασκαφές έδειξαν ότι στην εποχή που σήμερα ονομάζουμε "μυκηναϊκή" (14ος -11ος αι. π.Χ.) οι Δελφοί ήταν ένα μικρό χωριό που οι κάτοικοι του λατρευαν μια γυναικεία Θεότητα, εκείνη στην οποία ανηκε πρώτα ο τόπος, τη Θεά Γη. Πήλινα ειδωλια της βρέθηκαν στα βαθύτερα στρώματα του ιερού του Απόλλωνος και της Αθηνάς Προναιας.
Στην επόμενη περίοδο, τη "γεωμετρική" (11ος -9ος αι. π.Χ), συντελειται η κατάκτηση του ιερού της Γης από τον Απόλλωνα. Η αλλαγή φαίνεται και στις προσφορές προς το Θεό. Τα πήλινα γυναικεία ειδωλια δίνουν τόπο στα μπρουτζινα αντρικά.
Το πέρασμα του χρόνου φέρνει και την αύξηση των Δελφών και του ιερού του Απόλλωνος που παίρνει πια μια συγκεκριμένη μορφή. Οι ανασκαφές έφεραν σε φως λειψανα από περιβολους που συνεχώς μεγάλωναν και έκλειναν ολοένα και περισσότερο χώρο. Ο 6ος αι. π.Χ. σημειώνει τη συμπλήρωση του ιερού του Απόλλωνος και την πλήρη άνθηση του, υλική και πνευματική.
Στην ιστορία των Δελφών πρωταγωνιστης, ως τον 4ο αι. π.Χ. τουλάχιστον, είναι η Αμφικτυονια, η οποία προστατεύει το ιερό από τις κατακτητικες βλέψεις των Φωκεων που το περισφιγγουν.
Η αμφικτυονια ήταν ένωση γειτονικων πόλεων με κοινούς πολιτικούς σκοπούς. Από τον 7ο αι. π.Χ. είχε γίνει, με κέντρο το ιερό της Δημητρος στην Ανθηλη, κοντά στις Πύλες ή Θερμοπύλες, μια αμφικτυονια των λαών της Κεντρικής Ελλάδος και της Θεσσαλίας όπου κυριαρχούσαν οι Θεσσαλοι και στην οποία προχώρησαν οι Δελφοί. Με τον καιρό απόκτησε αποφασιστικες αρμοδιότητες στη διοίκηση του ιερού του Απόλλωνος, του οποίου επηρεαζε φυσικά και τη στάση, στα πολιτικά κυρίως θέματα.
Κάθε κράτος που μετειχε στην αμφικτυονια έστελνε σ'αυτη δυο αντιπροσωπους, τον πυλαγορα και τον ιερομνημονα ο οποίος και ψηφιζε στις αυνελευσεις της που γίνονταν δύο φορές τον χρόνο, την άνοιξη στους Δελφούς και το φθινόπωρο στις Πύλες ( Θερμοπύλες).
Η αρχή του 6ου αι. π.Χ. αποτελεί και την αρχή ιστορικών περιπετειων για τους Δελφούς. Η ισχυρή γειτονική πόλη Κρισα, παλιά μητροπολη των Δελφών, στη θέση του σημερινού Χρισου περίπου, προσπαθεί να επωφεληθεί από την κίνηση του ιερού του Απόλλωνος και του πλούτου που μαζευεται εκεί. Επειδή δεν είναι δυνατό να επέμβει στη διοίκηση και στη διαχείριση του μαντείου επιβάλλει φορολογία στους προσκυνητες και στους επισημους απεσταλμενους στο ιερό των διαφόρων πόλεων. Τούτο δημιουργεί ένταση στις σχέσεις των Δελφών και της αμφικτυονιας με την Κρισα, με τελικό αποτέλεσμα τον πόλεμο εναντίον της και την ήττα της ( πρώτος ιερός πόλεμος 600-590 π.Χ.).
Η επισημοποιηση της ανεξαρτησιας των Δελφών έχει σαν αποτέλεσμα και την καλύτερη οργάνωση του ιερού του Απόλλωνος. Οι αγώνες των Πυθιων που γίνονταν για να θυμίζουν τη νίκη του Απόλλωνος εναντίον του Πυθωνος αναδιοργανονωνται ριζικά από την αμφικτυονια και γιορταζονται κάθε τέσσερα χρόνια. Το τυπικό, στη λειτουργία του μαντείου, παίρνει την οριστική του μορφή που μένει αναλλοιωτη από τα χρόνια του Κροισου ως την εποχή του Αδριανου.
Το 548 π.Χ. ο ναός του Απόλλωνος καταστρεφεται από πυρκαγιά και στα χρόνια που ακολουθούν ξανακτιζεται με εισφορές Ελλήνων και ξένων, ενώ ταυτόχρονα εκτελούνται σπουδαίες οικοδομικές εργασίες στο ιερό που του δίνουν, στα βασικά του στοιχεία, τη μορφή που βλέπουμε σήμερα.
Στους περσικους πολέμους το ιερό δεν κράτησε τη στάση που θα περίμενε κανείς. Από τον φόβο μην καταστραφεί από τον Ασιάτη επιδρομεα δίνει χρησμούς που προκαλούν φόβο και απογοήτευση στους Ελληνες. Οι Πέρσες προσβαλλουν το μαντείο. Βροχές, όμως, κεραυνοι και βράχοι που έπεσαν από τις Φαιδριαδες τους τρεπουν σε φυγή. Για ανάμνηση του γεγονότος τούτου οι Δελφοί στηνουν τρόπαιο στο ιερό της Αθηνάς Προναιας.
Το 448 π.Χ. οι Φωκεις καταλαμβανουν τους Δελφούς, διωχνοντας από τους Λακεδαιμονιους που εκστρατευσαν εναντίον τους (δεύτερος ιερός πόλεμος) και τους ξανακαταλαμβανουν με τη βοηθεια των Αθηναίων. Μόλις το 421 π.Χ. το ιερό ξαναβρισκει την παλιά του αυτονομία.
Το 373 π.Χ. σεισμός προκαλεί το πέσιμο μεγάλων βραχων από τις Φαιδριαδες που καταστρέφουν το ναό του Απόλλωνος, αυτόν που είχαν κτίσει οι Αλκμεωνιδες. Και πάλι οι Δελφοί καταφευγουν στην ξένη βοήθεια, με την οποία κατορθωνουν να κατασκευασουν, ως το 330 π.Χ., νέο ναό του Θεού.
Το 356 π.Χ. αρχίζει ο τρίτος ιερός πόλεμος αφορμή ήταν το βαρύ πρόστιμο το οποίο καταδικαστηκαν από τους Αμφικτυονες να πληρώσουν οι Φωκεις για το ότι καλλιεργησαν χωράφια που ανηκαν στο ιερό. Αθηναίοι και Λακεδαιμονιοι συμμαχουν τώρα και υποστηρίζουν τους Φωκεις ελπιζοντες να σταματήσουν έτσι κάθε ανάμιξη του Φιλίππου της Μακεδονίας στις υποθέσεις της νότιας Ελλάδος και του ιερού και γενικότερα ελπίζοντας να περιορισουν την επεκταση του " Μακεδονικού ιμπεριαλισμου".
Έτσι οι Φωκεις με αρχηγό τους τον Φιλομηλο καταλαμβανουν τους Δελφούς, τους οχυρωνουν και παραμένουν κυριαρχοι τους ως το 346 π.Χ. Κατά το διάστημα της κατοχης αυτής οι Φωκεις για ν'αντιμετωπισουν τα έξοδα του πολέμου απογυμνωσαν το ναό του Απόλλωνος και της Αθηνάς από τα πολύτιμα τους αφιερώματα, ανάμεσα στα οποία ήταν ο τριποδας των Πλαταιών και η ασπίδα που είχε αφιερώσει ο βασιλιάς Κροισος στην Αθήνα. Η επέμβαση όμως το 346 π.Χ. του Φιλίππου της Μακεδονίας είχε σαν αποτέλεσμα την καταστροφή των Φωκεων, οι οποίοι μάλιστα υποχρεωθηκαν σε μεγάλη αποζημίωση για τις ζημιές που προκάλεσαν τότε έχασαν και τις ψήφους τους στο αμφικτυονικο συνέδριο τις οποίες πήρε ο Φίλιππος.
Το 349 π.Χ. ξεσπά ο τέταρτος ιερός πόλεμος εναντίον των Λοκρών της Αμφισσης, οι οποίοι είχαν καταπατησει την αφιερωμένη στον Απόλλωνα πεδιάδα της Κρίσης. Κι αυτή την φορά ο Φίλιππος επεμβαινει, σαν εντολοδοχος μάλιστα του αμφικτυονικου συνεδρίου, νικάει τους ιεροσυλους, καταστρέφει την πόλη τους και προχωρωντας προς την κεντρική Ελλάδα νικάει στη Χαιρωνεια το 338 π.Χ. τους Αθηναίους και τους Θηβαιους που είχαν συμμαχησει εναντίον του. Στο εξής οι Μακεδόνες θα ρυθμιζουν αποφασιστικά την τύχη των ελληνικών πραγμάτων.
Σε όλο το διάστημα του τρίτου και του τέταρτου ιερού πολέμου οι εργασίες για το καινούριο κρίσιμο του ναού συνεχίζονται με διακοπές, το 330 π.Χ. όμως γίνονται με μεγαλοπρεπεια τα επίσημα εγκαινια του.
Το 279 π.Χ. οι Γαλατες με αρχηγό το Βρεννο προσβαλλουν τους Δελφούς για να αρπαξουν τα πλούτη του, με την επέμβαση όμως των Αιτωλων που είναι τώρα κύριοι των Δελφών και, σύμφωνα με την παράδοση, του Απόλλωνος ο οποίος προκάλεσε την πτώση των βραχων, χιονιού και βραχων, οι βαρβαροι νικηθηκαν και διωχτηκαν. Για ανάμνηση της μεγάλης αυτής νίκης οι Αιτωλοι ίδρυσαν νέα ετήσια γιορτή, αντίστοιχη με τα Πυθια, τα Σωτηρια προς τιμήν του Διός Σωτηρος και του Απόλλωνος.
Τους Αιτωλους αντικαθιστουν στην κυριαρχία του μαντείου το 191 π.Χ. οι Ρωμαίοι, οι οποίοι το 168 π.Χ. με τη νίκη του στρατηγού Αιμιλιου Παύλου εναντίον του βασιλιά της Μακεδονίας Περσεως, στην Πυδνα, στερεωνουν περισσότερο την εξουσία τους. Στο εξής οι Δελφοί υπακουουν στις διαταγές της Ρώμης. Το ιερό παύει να έχει ανάμιξη στα πολιτικά ζητήματα και να επεμβαινει με τους χρησμούς του.
Το 86 π.Χ. ο ρωμαιος στρατηγός Συλλας για να αντιμετωπίσει τα έξοδα της πολιορκιας των Αθηνών πήρε από το ιερό του Απόλλωνος ο,τι αφιέρωμα από πολύτιμο μέταλλο είχε απομείνει σε αυτό, ανάμεσα δε σε άλλα και ένα αργυρό πιθαρι, αφιέρωμα του Κροισου.
Το 83 π.Χ. οι Θρακες Μαιδοι κάνουν επιδρομή εναντίον των Δελφών και τους λεηλατούν. Τότε λέγεται ότι σβήστηκε και το ιερό πυρ που έκαιγε από αιώνες μέσα στο ναό και ότι ο ίδιος ο ναός έπαθε ζημιές. Το τέλος του ιερού όμως είχε ουσιαστικά συντελεστει. Οι ενέργειες των Ρωμαίων αυτοκρατορων άλλοτε το ωφελουν υλικά, άλλοτε συντεινουν στη φθορά του. Το 67 π.Χ. ο Νερων επισκέπτεται τους Δελφούς,μετέχει στα Πυθια και αφαιρεί από το ιερό του Απόλλωνος 500 αγάλματα περίπου, τα μεταφερει στη Ρώμη , ενώ δίνει στους στρατιώτες του τη πεδιάδα της Κρίσης, αιτία τόσων πολεμων. Το 84 π.Χ. ο αυτοκράτορας Δομιτιανος κάνει μερικές επισκευές στο ναό, που τις διαιωνιζει με την τεράστια λατινική περιγραφή που υπάρχει σήμερα στο Μουσείο.
Ο αυτοκράτορας Αδριανος επισκέφτηκε τους Δελφούς δύο φορές ( το 125 και το 129 μ.Χ.) και ποικιλοτροπα τους ευνοησαν δίνοντας χρήματα για την επισκευή των κτηρίων και προσπαθώντας να ζωντανεψει πάλι τη δύναμη της αμφικτυονιας, θεσμού στερημενου πια από κάθε νόημα. Στα χρόνια του, ιερέας του Απόλλωνος και φίλος του αυτοκράτορα ήταν ο διάσημος συγγραφέας Πλούταρχος από τη Χαιρωνεια που αφιέρωσε σε δελφικα θέματα ωρισμενους διαλόγους του ( Περί των εκλελοιποτων χρηστηριων, Περί του Ε του εν Δελφοις, Περί του μη χραν εμμετρα νυν την Πυθιαν) , σπουδαίες σήμερα πηγές για τη γνώση του ιερού του Απόλλωνος από κάθε άποψη.
Στα χρόνια του Αδριανου ο Ηρωδης ο Αττικος ξοδεύει τεράστια χρηματικά πόσα για την κατασκευή λιθινων βαθμιδων στο στάδιο των Δελφών. Παρ'ολες όμως τις προσπάθειες αυτές οι Δελφοί έχουν πάψει στην ουσία να υπάρχουν αφού έχασαν το Πνευματικό τους νόημα οι άνθρωποι δεν έχουν πια πίστη στον Απόλλωνα, στρέφονται ολοένα και περισσότερο προς την πίστη του Χριστού.
Ο Μέγας Κωνσταντίνος, που τιμήθηκε στους Δελφούς, παίρνει από το ιερό έργα τέχνης για να στολισει τη νέα του πρωτεύουσα την Κωνσταντινουπολη απ'αυτα σώζονται σήμερα μόνο τα τρία χάλκινα φίδια του τρίποδα των Πλαταιών. Ο αυτοκράτορας Ιουλιανος (360-363 μ.Χ.), που ονομάστηκε Αποστατης, προσπαθεί να ξαναζωντανεψει την αρχαία θρησκεία. Η φιλολογικη παράδοση μας διασωσε ένα χρησμο που έδωσε, λένε, η Πυθια στον απεσταλμενο του Ιουλιανου στους Δελφούς, το γιατρό Ορειβασιο :
"Είπατε τω βασιληι,χαμαι πέσε δαιδαλος αυλα, ουκετι Φοίβος έχει καλυβαν, ου μαντιδα δαφνην, ου παγαν λαλεουσιν, απεσβετο και λαλον ύδωρ."
Ο χρησμος αυτός είτε ειναι αληθινός είτε πλαστος εκφράζει μια αναμφισβητητη αλήθεια, το σβήσιμο της λατρείας του Απόλλωνος και το θάνατο του ενδοξου ιερού του.
 |
| Ο " Ομφαλός της Γης" |
 |
| Η Ιερά Οδός του τεμενους. Η στοά των Αθηνών και ο Πολυγωνικος τοίχος. |
 |
| Ιωνικος σπονδυλος και κιονοκρανο στο ιερό του Απόλλωνος. |
 |
| Ο ναός του Απόλλωνος. Εμπρός ο βωμος των Χιων και δεξιά η στήλη του Προυσιου. |
 |
| Το αρχαίο Στάδιο των Δελφών όπως διαμορφώθηκε με τη δωρεά του Ηρωδου του Αττικου. |
 |
Ο θησαυρός των Αθηναίων
Είναι κτήριο στους Δελφούς σε μορφή μικρού ναού .
Ήταν αφιερωμένος από τους Αθηναίους χάριν της νίκης τους
κατά των Περσών και στέγαζε αναθήματα των Αθηναίων στο
Θεό Απόλλωνα .
Βρίσκεται στη πρώτη στροφή της Ιεράς Οδού που οδηγούσε στο ναό
του Απόλλωνα και προς το μαντείο των Δελφών .
Ήταν κτισμένος από μάρμαρο της Πάρου και είναι Δωρικού ρυθμού!
πηγή περιγραφής:
Wikipedia Βιβλίο "ΔΕΛΦΟΙ" Συγγραφέας Βασιλείου Χ. Πετρακου εφορου Αρχαιοτήτων |
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου