Ήρωες πολλοί είχαν εμπνευστεί και μαγευτεί για να αποκτήσουν την ελευθερία τους ... Για να δώσουν θάρρος και ελπίδα στους συνανθρώπους τους γράψανε ποιήματα όπως ο Εθνικός Ύμνος , Ελεύθεροι Πολιορκημένοι ,Γέρο Δήμο , Η Φυγή , το Βράχο και το Κύμα αλλά και Δημοτικά τραγούδια όπως ο Θούριος , Ραγιάς κλπ....
Πέρασαν και άνθρωποι που πάλεψαν , θυσιάστηκαν για να μας ελευθερώσουν πνευματικά και σωματικά ....
- Κολοκοτρώνης
- Μαντώ Μαυρογένους
- Λασκαρίνα Μπουμπουλίνα
- Αθανάσιος Διάκος
- Παπαφλέσσας
ΑΚΡΟΣΤΙΧΙΔΑ
Παπαφλέσσας!
Αγνός πατριώτης
Πιστός στο Θεό , ξεσήκωμα νιότης.
Αγάπη θερμή για Πατρίδα τρέφει
Φιλά την Ελλάδα κι'όλο γι'αυτή τρέχει .
Λευτεριά ζητά ,ποθητή λευτεριά
Ελλάδα τρανή να γνωρίσει ξανά .
Σ' αυτόν το γαλάζιο καθάριο ουρανό της
Σ'αυτήν την ωραία πανέμορφη Γη
Αυτού να πετάξει το κάθε πουλί
Σ'αυτή τη γενναία ,τρισένδοξη Γη!!
"Μαρία Θεοδωροπούλου"
Τιμάμε τους ανθρώπους που μας απελευθέρωσαν αλλά εγώ θα κάνω την τιμή να γνωρίσουμε λίγο καλύτερα και τους ανθρώπους εκείνους που μας πέρασαν μέχρι και σήμερα τόσο ζωντανή την εικόνα των ταλαίπορων χρόνων εκείνων μέσα από τραγούδια και ποιήματα ...
Διονύσιος Σολωμός
Γεννήθηκε το 1798 στη Ζάκυνθο ,είναι ο μεγαλύτερος νεοέλληνας λυρικός και ιδρυτής της Επτανησιακής Σχολής .
Έγραψε ποιήματα όπως : Η ξανθούλα, Η ψυχούλα , Ο θάνατος της ορφανής , Ο θάνατος του βοσκού , Η αγνώριστη , Ωδή στη Σελήνη ,Στον Κομητα Δέρωση ,Λόρδο Μπάϋρον ,Ωδή στον Μπότσαρη ,Η δόξα των Ψαρρών ,Ύμνος στην Ελευθερία ,Τον Κρητικό ,Τον πορφυρά, Την φαρμακωμένη ,Ελεύθεροι Πολιορκημένοι, Carmen ,Seculare,Η γυναίκα με το μαγνάδι , Το Ελληνικό καράβι,Η Ελληνίδα μητέρα κλπ....
ΑΚΡΟΣΤΙΧΙΔΑ
Ελευθεριά,ελευθεριά.στον ύστερο αγώνα
Λεβέντες πιάστε τ'άρματα ,παιδιά του Μαραθώνα.
Ελευθεριά,ράχες ,βουνά ,σας κράζουν παλικάρια,
Υπέρτατος αγών , παιδιά , ορμάτε σα λιοντάρια.
Θεϊκή στοργή σας οδηγεί στη νίκη και στη δόξα .
Ελάτε ,πάρτε τα ξανά τα πατρικά τα τόξα.
Ριμάξτε τους τους βάρβαρους στους λόγγους ,στις πλαγιές
Ια ν'ανθίσουνε ξανά δυόσμος ,πορτοκαλιές
Αίμα καινούριο μη χυθεί στις πέτρες ,στα λιθάρια,
Στον τόπο μας αυτόν ξανά ν'ανθίσουν τα χορτάρια.
"Ιωάννα Δουνάκη"
Ο Εθνικός Ύμνος δεν είναι μονάχα ένα απ'τα λαμπρότερα διαμάντια της νεοελληνικής ποίησης ,αλλά και από τα λίγα πατριωτικά τραγούδια της παγκόσμιας φιλολογίας . Σπάνια η θεά Ελευθερία βρήκε τόσο εμπνευσμένο ψάλτη. Σπάνια ποιητής έβαλε στο έργο του όλο το " ξεχείλισμα της ψυχής".
Μάλιστα ,ο Εμμ. Στάης γράφει στα 1853 : " Όταν η Θεία Πρόνοια ηθέλησε ν'αναστηθή και πάλι το έθνος μας ,του έστειλε εν ταυτώ τους ήρωες και τον ποιητή του Ύμνου εις την Ελευθερία και εφώτισε τους πρώτους για το μέρος της ύλης ,τον δεύτερο για εκείνο του πνεύματος στην υψηλή εντολή που τους είχε δώσει ".
Έτος 1823.
Ο ποιητής Δ.Σολωμός καθισμένος σ'ένα βράχο της Ζακύνθου και επηρεασμένος από τα κανόνια του Μεσολογγίου αφήνει την καρδιά του να ξεχειλίσει απ'τη συγκίνηση και το χέρι του να εκφράσει με την πέννα τις σκέψεις του .
Έτσι, βλέποντας μπροστά του την Ελευθερία σαν μια όμορφη ,γλυκιά κοπέλα , την χαιρετά (στροφές 1-16) διαλαλώντας περίτρανα ότι την γνωρίζει ,αφού την συνέλαβε πρώτα σαν όραμα ο νούς του κι αισθάνθηκε δυνατά να κτυπά η καρδιά του στην παρουσία της .
Γλυκιά Ελευθερία! Σε γνωρίζω από το σπαθί που κρατάς στα χέρια σου. Σε ξέρω! Σε γνώρισα όταν πήδησες από τα ιερά κόκκαλα των Ελλήνων , από τους τάφους των ηρώων που κατοικούσες ντροπαλή ,ξευτελισμένη και πικραμένη και περίμενες ένα χέρι να σε πάρει και μια φωνή να σου πει : " Έλα πάλι γλυκιά Ελευθερία". Μα αυτή η ώρα αργούσε , γιατί όλη την ελληνική Γη την καταπλάκωνε η σκλαβιά κι όλα τα έσκιαζε η φοβέρα. Κι έτσι δυστυχισμένη είχες για μόνη σου παρηγοριά τις ένδοξες αναμνήσεις από τα περασμένα σου .
Απελπισμένη κι απογοητευμένη κτυπούσες τις πόρτες των ξένων χωρών ,αλλά καμιά δεν σου άνοιγε ," διότι δεν ειν'εύκολο ν'ανοίξουν οι πόρτες όταν έχεις ανάγκη". Άλλοι σου έταξαν βοήθεια αλλά μάταια,άλλοι σε έδιωχναν και σε ειρωνεύονταν , κι άλλοι χαίρονταν για τη συμφορά σου. Και τότε έσυ ταπεινωμένη κατέβαζες το κεφάλι και έφευγες. Τώρα όμως , το κάθε παλικάρι πολεμά και έχει πάρει μια ιερή απόφαση :" ή να ελευθερωθεί ή να πεθάνει".
Στο σημείο αυτό ο ποιητής τελειώνει το προοίμιο του Ύμνου. Ο ποιητής αλλάζει διάθεση , καταλαμβάνεται από ενθουσιασμό και αυτοπεποίθηση για τη συνέχιση του αγώνα .
Στις στροφές 17-34 ο ποιητής περιγράφει τη χαρά της φύσης και της μητρικής Γης για τη μεγάλη απόφαση που πάρθηκε . Για την απόφαση τούτη δίνουν την συγκατάθεσή τους όλοι οι νεκροί και ακούγεται και πάλι η πολεμόκρακτη φωνή του Ρήγα να λέει : " Δεύτε παίδες Ελλήνων".
Όλοι οι τόποι χαιρετούν την Ελευθερία απ'όπου περνά για να εμψυχώσει τα παιδιά της . Ως και τα αλυσοδεμένα νησιά του Ιονίου πούχαν γραμμένα στο μέτωπο "Ψεύτρα Ελευθερία". Το ίδιο χαιρετά και του "Βάσιγκτον η Γη" δηλαδή η Αμερική ,το ίδιο και το "Ιαπωνικό λιοντάρι". Η Αγγλία και η Ρωσία όμως "αλαφιάζονται" και ο Αυστροουγγρικός αετός δείχνει απειλητικά τα νύχια του.
Αλλ'αυτή δεν φοβάται πια κανένα,αδιαφορεί για τις διαθέσεις των άλλων " Δεν μιλεί , δεν κουνιέται στις βρισιές όπου αγροικά ".
Υψώνει το σπαθί της αγριεμένη ,απαράλλακτα σαν το θηρίο όταν του αρπάζουν τα μικρά του και ζητά εκδίκηση . Τρέχει παντού στα δάση,στα βουνά, στα λαγκάδια. Κι όπου περάσει σκορπά "φρίκη, θάνατο κι ερημιά".
Στην τρίτη ενότητα του Ύμνου,στις στροφές 35-74 ο ποιητής Δ.Σολωμός μας παρουσιάζει με τα πιο ζωντανά χρώματα την καταστροφή των άπιστων στην Τριπολιτσά . Η Ελευθερία ξεπετιέται γεμάτη θυμό και οργή. Στη φλογερή της όψη καθρεφτίζεται η αισιοδοξία και η πεποίθηση , πως για μια ακόμη φορά οι Έλληνες θα νικήσουν . Ένα αστροπελέκι τρόμου φωτίζει τα μάτια της , θέλει να δώσει κι'εδώ το παρόν.
Γι'αυτό προχωρεί αδίστακτα χωρίς να τη φοβίζουν το τρομερό κάστρο και οι μυριάδες εχθροί που βρίσκονται μέσα .Με τη καθαρή σαν κρύσταλλο φωνή της προειδοποιεί τους Τούρκους τι κακό είναι αποφασισμένη να κάνει. Και συνεχίζει και τους λέγει : "Δεν σας φοβόμαστε που είστε τόσοι πολλοί κι'ας είμαστε εμείς μια χούφτα άνθρωποι ,είμαστε αποφασισμένοι να νικήσουμε και θα νικήσουμε . Κι όποιος νομίζει ότι είναι τόσο γενναίος ,πρώτη-πρώτη εγώ τον περιμένω μ'ακονισμένη την τρομερή όψη του τρισένδοξου σπαθιού μου".
Η μάχη αμέσως αρχίζει. Οι Τούρκοι ,όμως, μόλις άκουσαν την πρώτη τουφεκιά έτρεξαν να κλεισθούν στο κάστρο , οι Έλληνες παίρνουν θάρρος και προχωρούν συνέχεια μπροστά με οδηγό τους τη θεά Ελευθερία. Η πολεμική αντάρα σιγά-σιγά δυναμώνει και αντιλαλεί ως την τελευταία μάχη ως την τελευταία κορυφή.
Από παντού ακούγονται οι φοβισμένες κραυγές των Τούρκων και το τιτανικό αναμέτρημα των αντιπάλων . Η μάχη πια φτάνει στο αποκορύφωμά της . Κι ενώ κυριαρχεί παντού φασαρία ,πού και πού ακολουθεί νεκρική σιγή . Και τότε μια κρύα ανατριχίλα κάνει το κορμί σου να παγώνει. Έπειτα από λίγο όμως πάλι συνεχίζουν οι θόρυβοι , πάλι ακούγεται κάποια φωνή που φωνάζει απελπισμένα και σπαρακτικά και ίσως για τελευταία φορά ....
Πάλι τα δόντια τρίζουν από οδύνη,μίσος κι 'εκδικητικό πάθος . Κι'η φρικιαστική νύχτα ,η ατέλειωτη θαρρείς συνεχίζεται...
Είναι αληθινά μια νύχτα που την τρέμει ο λογισμός ...
Ο τόπος της μάχης δίνει πια μια φρικαλέα αίσθηση θανάτου. Ανασταίνεται μπροστά μας η εικόνα του Άδη. Αποτραβηγμένοι στο κάστρο οι Τούρκοι,στοιβαγμένοι ο ένας επάνω στον άλλο περιμένουν το μοιραίο τέλος . Και ξαφνικά, λες κι ανοίγει η Γη κάτω από τα πόδια τους και οι ψυχές αδικοσκοτωμένων Ελλήνων ξαναζωντανεύουν διψώντας για εκδίκηση. Και αφού τονώσουν το ηθικό των άλλων που πολεμούν, ευχαριστημένοι που τελειώνουν το έργο τους ,γυρίζουν στην πρωϊνή τους κατοικία ,κάτω από το μαύρο χώμα .
Εν τω μεταξύ οι εχθροί θαμπωμένοι , με κομμένη τη λαλιά πια αγγίζουν τα χέρια των Ελλήνων και τους ζητούν λίγη ευσπλαγχνία.Αλλά όχι, δεν θα την έχουν.
Η φοβερή στιγμή της εκδικήσεως έφτασε "Η μάχη έχει γίνει πραγματικά ένας ξέφρενος χορός θανάτου. Το φλογερό μίσος καίει σαν φωτιά τις ψυχές των Τούρκων και τις αναγκάζει πολυβασανισμένες πια να εγκαταλείψουν το σώμα τους . Ωστόσο οι Έλληνες δεν ικανοποιούνται ,δεν τους φτάνουν οι σκοτωμοί. Μπροστά τους δεν βλέπουν τίποτε άλλο από την θανάσιμη πάλη και την τελική νίκη . Και τόσο τρομακτική είναι η λύσσα της μάχης ώστε στοχάζεσαι πώς απ'τους Τούρκους δεν θα μείνει κανείς ζωντανός . Η αλύπητη σφαγή δεν λέει να τελειώσει . Χιλιάδες πτώματα σωριάζονται , μα κανένας Έλληνας δεν περιορίζει το φονικό του χέρι . Όλοι προχωρούν ή για νίκη ή για θάνατο.
Ο ποιητής σχεδόν προκαλεί σε τούτο το σημείο στο ποίημα του να σταματήσει αυτό το ανελέητο μακελειό. Τα όπλα στα χέρια των αγωνιστών δεν σταματούν και μόνο ο θάνατος τους αναγκάζει να εγκαταλείψουν τον Ιερό Αγώνα. Στις απελπισμένες παρακλήσεις των Τούρκων οι Έλληνες απαντούν με περισσότερη ορμή . Ο τόπος της μάχης είναι τοπίο πόνου,τρόμου και στεναγμών.
Και όταν ύστερα απ'αρκετό διάστημα καταλαγιάζει η αντάρα της μάχης , δεν έχει μείνει σχεδόν κανένας Τούρκος ζωντανός. Το αίμα κυλάει σαν ποτάμι και τα αθώα χόρτα πίνουν αίμα αντί για δροσιά . Με το ξεκίνημα της καινούριας μέρας έρχεται θριαμβευτική η νίκη των Ελλήνων. Πάνω στον αιματοβαμμένο τόπο που κυμάτιζε άλλοτε η Τούρκικη Σημαία, τώρα εκεί κυματίζει η γαλανόλευκη, που έχει στη μέση το σταυρό, και το δροσερό αγεράκι της αυγής την χαϊδεύει παιχνιδιάρικα. Ένας καινούριος κόσμος ανοίγεται , ένας καινούριος κόσμος γεννιέται και ακούγεται σαν θριαμβευτικός παιάνας ο χαιρετισμός του ποιητή προς την Ελευθερία που ξαναγύρισε στην ελεύθερη Τριπολιτσά.
Απ'την 75-88 στροφή,ο ποιητής, μας μιλά για τη μάχη στα Δερβενάκια και την καταστροφή του Δράμαλη, που έγινε στις 26 Ιουλίου 1822. Ο ποιητής βλέπει τους κάμπους της Κορίνθου με τα πλατάνια και τα νερά που δεν τα φωτίζει πια ο ήλιος . Δεν ακούει πια στον ήσυχο αγέρα ν'αντηχούν τα όμορφα κελαϊδίσματα των πουλιών ούτε τις μελωδικές νότες της φλογέρας . Μόνο ακούει χιλιάδες άρματα που μοιάζουν με κύματα. Αλλά τα παιδιά της Ελλάδος δεν νοιάζονται για τον αριθμό.
Στο σημείο αυτό (στροφή 78) ο ποιητής κάνει μια ευχή και λέει : " Ώ τριακόσιοι σηκωθήτε και ξανάλθετε σ΄εμάς τα παιδιά σας θέλ'ιδήτε πόσο μοιάζουνε με σας". Σε λίγο, όλη εκείνη η αναρίθμητη στρατιά αρχίζει να τρέπεται σε φυγή ,ενώ ο άγγελος του ολέθρου τους στέλνει την πείνα και το θάνατο. Περπατούν και σαρώνουν αντάμα αφήνοντας πίσω τους χιλιάδες κουφάρια που πεσμένα στο χώμα ματωμένα πεθαίνουν. Παντού βλέπεις τα απομεινάρια της φυγής και του χαμού. Και η Ελευθερία μέσα στους κάμπους ματωμένη περπατεί.
Απ'αυτή την στροφή η εικόνα αλλάζει και ο ποιητής γίνεται αισιόδοξος και βλέπει στη σκιά ενός δέντρου "κρινοδάχτυλες παρθένες" που δεν νοιάζονται για το πόλεμο μα χορεύουν. Κι ενώ χορεύουν, βλέπει όμορφα μάτια, ξανθά ολόχρυσα μαλλιά ν'ανεμίζουν. Κι η ψυχή του αναγαλλιάζει όταν σκέπτεται πώς ο κόρφος καθεμιάς θα αναθρέψει ε το γάλα της ανδρείας και της λευτεριάς τα νέα παιδιά .
Με τις στροφές αυτές ζητάει να δώσει απάντηση στο Λόρδο Βύρωνα , που στο ποίημα του "Δον Ζουάν",βλέποντας τις ωραίες κοπέλλες να χορεύουν ,μελαγχολεί, γιατί θα γεννήσουν και θα μεγαλώσουν σκλάβους.
Με τις στροφές αυτές ζητάει να δώσει απάντηση στο Λόρδο Βύρωνα , που στο ποίημα του "Δον Ζουάν",βλέποντας τις ωραίες κοπέλλες να χορεύουν ,μελαγχολεί, γιατί θα γεννήσουν και θα μεγαλώσουν σκλάβους.
Για τον ποιητή , η Ελευθερία είναι κοντά και διαφωνεί με τον Βύρωνα . Καταλαμβάνεται από αισιοδοξία για το μέλλον και θέλει να τραγουδήσει σαν τον Πίνδαρο φιλελεύθερα τραγούδια . Και ατενίζοντας την Ελευθερία , την χαιρετά και πάλι με τα γνωστά λόγια :
" Απ'τα κόκκαλα βγαλμένη ,
των Ελλήνων τα ιερά
Και σαν πρώτα ανδρειωμένη
Χαίρε,ώ χαίρε Ελευθεριά!"
\
ΒΑΛΑΩΡΙΤΗΣ
Τελείωσε Ιόνιο Σχολή και φοίτησε σε φημισμένα πανεπιστήμια της Ιταλίας.
Για να μην μακρυγορούμε το 1854 ξέσπασε επανάσταση στην Ήπειρο ,αψηφώντας τους Άγγλους, βοήθησε τους Ηπειρώτες δίνοντας τους λεφτά.
Οι Τούρκοι όμως βρήκαν έγγραφα που φανέρωσαν τις πατριωτικές του ενέργειες με αποτέλεσμα να τον γυρίσουν πίσω στον Άγγλο διοικητή της Κέρκυρας . Θύμωσε ο διοικητής και τον ρώτησε γιατί?
Ο ποιητής απάντησε : " Εγώ είμαι Έλληνας κι αν έκανα το αντίθετο θα ήμουν προδότης . Αφού δεν έχετε τιποτ'άλλο να μου πήτε φεύγω." Του γύρισε την πλάτη και έφυγε.
"Χτυπάτε,πολεμάρχοι,
μη λησμονήτε το σχοινί,
παιδιά,του Πατριάρχη..."
Από το ποίημα "Η Φυγή"
"Τ'άλογο τ'άλογο ομέρ-Βρυώνη
Το Σούλι εχούμηξε και μας πλακώνει
Τ'άλογο τ'άλογο ακούς σφυρίζουν
ζεστά τα βόλια τους μας φοβερίζουν"
Δημοτικά Τραγούδια
Ραγιά
Να'τανε το '21
Μάνα μου τα κλεφτόπουλα
Θούριος
ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ ΕΛΛΑΔΑ!!
ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ ΚΑΙ ΣΕ ΟΣΟΥΣ ΓΙΟΡΤΑΖΟΥΝ !!
πηγές : βιβλίο : "Αφιέρωμα στο 21" Αναμνηστική έκδοση Βιβλιοθήκης Α' Τοσιτσείου Δημοτικού Σχολείου Εκάλης Μάϊος 1980
youtube
google images.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου